Ontstaan Villa de Bank
Het verhaal van Villa de Bank begint in een café in Londen. Direct na het behalen van zijn diploma aan de Akademie voor Kunst en Industrie (AKI), tijdens een postdoctorale studie, was Paul Silder (1952) veel te vinden in de Engelse pub ‘Bank of Friendship’ aan Blackstock Road in Highbury, in de Londense wijk Finsbury Park. Van hieruit stuurde hij af en toe kaartjes naar vrienden en familie, in naam van ‘Bank of Friendship’. Wanneer Paul eind jaren zeventig weer terug in Nederland is, besluit hij samen met vriend en kunstenaar Eric de Gram de kunstruimte ‘De Bank’ op te richten. Beide zijn jong, vol ambitie en vastbesloten de kunst in Enschede naar een hoger plan te tillen. Later voegen ook kunstenaars Albert Bouhuis en Jos Boomkamp zich bij het gezelschap. Samen betrekken ze een onderkomen aan de Noorderhagen, van waaruit ze hun stempel proberen te drukken op de Enschedese kunstscene. Commercie en verkoopbaarheid zijn van ondergeschikt belang, het is de kwaliteit, de authenticiteit van het werk dat telt. De Bank moet een proeftuin worden voor nieuwe projecten, nieuwe ideeën en initiatieven. En hoewel de vier kunstenaars hun eigen werk en het werk van de bezoekende kunstenaars heel bewust gescheiden houden, biedt het initiatief hen ook een klankbord en reflectie op hun eigen werk.
In hun jeugdige onbescheidenheid doen de vier hun uiterste best om de in hun ogen ingeslapen textielstad nieuw (kunst)leven in te blazen. Zo komt er een expositie waarbij de ruimte gevuld wordt door tientallen levende konijnen die, vrij rond huppelend en in speciale belichting, zijn te bewonderen door voorbijgangers. Tijdens een andere gelegenheid wordt rogge gezaaid in de expositieruimte, waarbij alle stadia van de ontwikkeling van het graan lange tijd te bezien is als kunstuiting. En ter gelegenheid van de opening van het muziekcentrum wordt een muziekinstallatie van orgelmuziek geëxposeerd. Door dit soort opvallende projecten blijft de De Bank niet onopgemerkt. Langzaam maar zeker groeit het kunstnaarsinitiatief, naast de hun blijvende rol als vernieuwers, uit tot een volwaardige kunstpartner en adviseur, voor bijvoorbeeld de gemeente Enschede.
Eind jaren negentig verhuist De Bank naar de statige villa aan de Boulevard 1945 in Enschede. Het neoclassicistische gebouw werd in 1855 gebouwd in opdracht van het echtpaar Blijdenstein, en werd door de familie, rijk geworden door de textielindustrie, in gebruik genomen als buitenhuis. Na vertrek van de laatste bewoonster werd het gebouw in 1958 geschonken aan de gemeente Enschede. Bij de overdracht werd door de erven Blijdenstein vastgesteld dat het buitenhuis van de rijke Twentse textielfamilie altijd een openbare functie ten behoeve van kunst en wetenschap zou houden.
Jarenlang deed de villa dienst als Twents textielmuseum, later werd het verhuurd aan Stichting de Villa, een stichting die kunstenaars de mogelijkheid bood een atelier te huren in het monumentale gebouw. Sinds 1998 zijn Stichting de Villa en De Bank samengevoegd tot Stichting Villa de Bank. Van de oorspronkelijke oprichters is alleen Paul Silder als secretaris nog actief betrokken bij het reilen en zeilen van de Stichting. De ateliers van kunstenaars van Stichting de Villa hebben plaatsgemaakt voor een prachtige expositieruimte die kunstenaars uit binnen en buitenland de mogelijkheid geeft op deze unieke locatie hun werk te exposeren.
Door Ineke Koene
History of Villa de Bank
The story of Villa de Bank begins in a London cafe. Right after graduating from art school (AKI) in Enschede, during a post-graduate study abroad, Paul Silder (1952) would often visit the Britsh pub ‘Bank of Friendship’ on Blackstock Road in the London district Finsbury Park. During his time in the Britsh capital Paul developed the habit of sending postcards to friends and family in the name of ‘Bank of Friendschip’. Right after his return to Holland, at the end of the seventies, Paul – together with friend and fellow artist Eric de Gram, decided to found an art space called ‘De Bank’. Both were young and ambitious, and determined to lift art in Enschede to a higher level. Artists and friends Albert Bouhuis and Jos Boomkamp would later join Paul and Eric.
The four of them found accommodation in a house at Noorderhagen, a street in the centre of Enschede, from where they tried to put their mark on the art scene. Commerce and marketability were of no importance, it was quality and authenticity of the art that really mattered. In the eyes of the young artists, De Bank needed to be a testing ground for new projects, new ideas and initiatives. They deliberately chose to keep their work separated from the work of the visiting artists, but nevertheless the initiative offered them a sounding board, and reflexion on their own art.
In their youthful indiscretion they tried their best to bring some new (artistic) life into Enschede, a sleepy town that had been dominated by textile industry for many decades.
On one occasion they filled the exhibition space with dozens of life rabbits, who were able to roam freely, and who were to be admired under special lights by any passer-by. On another occasion rye was planted inside the building, and for several months every stage of development of the grain was to be seen as an artistic expression. To celebrate the opening of the Muziekcentrum, a building dedecated to all sorts of musical applications, a special installation producing organ music was exhibited at the Noorderhagen.
This kind of projects made sure the Bank didn’t go unnoticed. Slowly but surely the art initiative – in addition to their continuing role of innovators, grew into a full-fledged art partner and adviser for, to name one, the City of Enschede.
In the late nineteen nineties De Bank moved to the stately villa on the Boulavard 1945 in Enschede. This fine neoclassical building was built in 1855 on behalf of the couple Blijdenstein, and was used by the family as a country residence. In 1958, after the departure of the last occupant, the building was donated to the City of Enschede, but under the condition, set by the wealthy textile magnate family, that the building would always hold a public function on behalf of art and science.
For years after the donation, the villa was used by a local museum, the Twents textielmuseum. Later, the entire building was rented out to Stichting de Villa, a foundation that offered artists a place to work. In 1998 Stichting de Villa and De Bank merged into Stichting Villa de Bank. By this time, the only remaining active member of the four founders was Paul Silder, who’s role today is secretary for the foundation.
The villa, until only recently used as artists studios, is now turned into a well maintained exhibition space. Here, national and international artists are offered a unique and beautiful location to show their work to the world.
By Ineke Koene